"Het zijn de open boeken die ze tentoonstelt die voorbijgangers aantrekken en hen doen afvragen wat de zin van het leven is".
Kathy Van Nieuwenberg, een poëtische tagger?
Nee, misschien! (In het Brussels dialect = ja, natuurlijk!)
Tekst: Pascale Jourdan Foto: Filip Naudts
De etalage van begrafenisondernemer Forrier in Sint-Jans-Molenbeek doet dienst als spreekbuis voor filosofen en kunstenaars rond het thema leven en dood.
Wanneer het geen citaten zijn die Kathy in de taal van Vondel, Molière of Shakespeare rechtstreeks op het raam schrijft, zijn het de opengeslagen boeken die ze uitstalt in de vitrine die de voorbijgangers aanzetten tot nadenken over de zin van het leven.
Kunstboeken, zoals die van de Nederlandse fotograaf en filmmaker Anton Corbijn, liggen naast filosofische werken en funerair geïnspireerde objecten in Japandi-stijl — een mix tussen Scandinavische warmte en licht en Japanse eenvoud, soberheid en minimalisme, met een voorkeur voor natuurlijke kleuren en door de tijd aangetaste ruwe materialen.
De toon is gezet. Kathy, met 22 jaar ervaring in de reclamewereld, communiceert graag, prikkelt graag, en wil mensen nu ook uitnodigen om diep in zichzelf te zoeken naar antwoorden op existentiële vragen.
"Ik heb genoten van al die jaren in de mediawereld, het werk was zwaar, maar ik had nooit het gevoel dat ik werkte — het was feestelijk! Met de jaren werd ik afdelingshoofd, ik had geluk. Een mooi succes!
Ik hoefde me geen zorgen te maken, mijn toekomst lag vast, zowel professioneel als financieel. Alles was bereikt, gegeven, de uitdaging was voorbij.
Maar mijn intuïtie, dat stemmetje in mijn hoofd, deed me twijfelen. Ik realiseerde me dat ik in een oppervlakkige wereld leefde.
Mijn liefde voor het vak smolt als sneeuw voor de zon. Mijn lichaam zei STOP en ik belandde in een burn-out."
"In welke sector zou ik opnieuw dezelfde passie kunnen vinden die me vroeger dreef?
In welke sector zou ik me kunnen engageren en betekenis kunnen geven aan mijn leven?"
Het keerpunt kwam toen ze een advertentie las in het "Zondag"-reclameblad. Een antropologe van de universiteit van Gent zocht vrijwilligers om skeletbeenderen schoon te maken. Ze schreef zich in en ontdekte dat het vasthouden van beenderen veel meer betekenis had dan het op het eerste gezicht leek: het was alsof ze een leven in handen hield — mooi of tragisch.
Ze polste bij een kennis die in de uitvaartsector werkte of dit beroep iets voor haar zou zijn. Het antwoord kwam zonder aarzeling: "Jij bent er helemaal voor gemaakt."
Ze startte met de opleiding tot begrafenisondernemer en slaagde met glans. Haar eindwerk ging over leven en overleven.
"Ik heb het essentiële in het leven gevonden. Leven is onlosmakelijk verbonden met de dood. Wie ermee bezig is, wordt er nederiger van. Het maakt niet uit wie je bent, hoeveel geld je hebt — je sterft toch. Bijna alles verdwijnt, alleen wat je betekend hebt blijft over. Dat is je échte cv. We leven in een tijd waarin de uitvaart vaak belangrijker is dan de overledene zelf, en dat wil ik omkeren."
"Ik heb al allerlei soorten uitvaarten verzorgd, sommige formeel en strikt, andere intiemer. Als ik een voorkeur mag hebben, dan ga ik voor de eerlijke, eenvoudige ceremonies."
Voor Kathy is haar opdracht na een overlijden veel meer dan enkel zorgen voor de overledene en de administratieve rompslomp. Ze neemt de tijd om elk levensverhaal te horen, om de persoon die geweest is te eren en de nabestaanden troost te bieden.
Ze schrijft persoonlijke teksten en leest die zelf voor tijdens de uitvaart, als spreker of ceremoniebegeleider.
"De dood heeft me altijd gefascineerd. Ik herinner me nog goed dat ik als klein meisje mijn grootmoeder verloor — mijn tweede mama — en dat de volwassenen me ‘beschermden’ door me niet toe te laten om afscheid te nemen, omdat ik te jong was.
Dat heeft me geraakt. Later verloor ik kort na elkaar verschillende familieleden, dat was heel verwarrend. En recent kende ik het stille verdriet van het verliezen van een kind. Misschien is dat ook de reden waarom ik altijd op zoek ben naar nieuwe vormen van troost, nieuwe rituelen, warme woorden — om families in rouw te ondersteunen."
Kathy heeft een hart vol empathie en een geest vol ideeën, altijd op zoek naar manieren om balsem te leggen op wonden geslagen door verlies.
"Ik ben tevreden over de weg die ik heb afgelegd. Ik ben gegaan waar ik moest gaan. Ik heb veel beproevingen meegemaakt en tot voor kort vroeg ik me af hoe ik erdoorheen ben geraakt. Ik denk dat ik die kracht al in de baarmoeder heb ontwikkeld, waar ik toen al moest vechten om te overleven en geboren te worden. Ik ben in vrede met mezelf. Ik heb nergens spijt van.
Ik hou van het leven en — wellicht beïnvloed door de tekst van André Gide over het verglijden van de tijd — wil ik geen seconde verspillen aan futiliteiten. Ik wil vooral vooruit."
André Gide – De tijd die voorbijgaat
De tijd is voorbijgevlogen als een rivier, ik heb het niet zien gaan! Ik heb mijn jaren geteld en ik besef dat ik minder tijd te leven heb dan ik al geleefd heb. Ik heb geen tijd meer voor eindeloze vergaderingen over statuten, procedures, regels waarvan je weet dat ze toch niets opleveren. Ik heb geen tijd voor absurde mensen die, ondanks hun leeftijd, nooit volwassen zijn geworden. Ik heb geen tijd om te onderhandelen met middelmatigheid. Ik wil niet meer in bijeenkomsten zitten waar ego’s defileren. Mensen praten niet over inhoud, alleen over titels. Mijn tijd is te kostbaar om over titels te praten. Ik wil leven met mensen die menselijk zijn, écht menselijk. Die kunnen lachen om hun fouten. Die zich niet beroemen op overwinningen. Die menselijke waardigheid verdedigen en alleen aan de kant van waarheid en eerlijkheid willen staan. Het essentiële is wat het leven de moeite waard maakt. Ik wil me omringen met mensen die tot in het hart van anderen kunnen doordringen. Mensen bij wie de klappen van het leven geleid hebben tot zachtheid in de ziel. Ja… ik verlang ernaar om intens te leven, op een manier die enkel rijpheid me kan bieden. Ik weiger om ook maar één snoepje te verspillen van wat me nog rest. Ik ben er zeker van dat het lekkerder zal smaken dan alles wat ik tot nu toe heb geproefd —niemand ontsnapt eraan, rijk of arm, slim of onwetend…!!!
